Kazan Tesisatı|Kazan Çeşitleri|Kazan Dairesi
Kazanlar; özellikle merkezi sistem ısıtma tesislerinde, küçük işletmelerde buhar elde edilmesinde kullanılan önemli ekipmanlardır. Kazan yakıttaki kimyasal enerjiyi ısı enerjisine çeviren cihazlara verilen isimdir.
Isıtma işleminin bir merkeze konulan kazan ile elde edilen ısının tüm binaya borularla dağıtılıp, radyatör, konvektör vb. cihazlarla ısıtılmasını sağlayan sisteme merkezi ısıtma sistemi diğer bir değişle kalorifer tesisatı denir. Kazan ise bu sistemin en önemli kısmını teşkil eder.
Kalorifer tesisatında, ısının üretimini sağlayan cihazlara kazan denir. Kazan yakıt olarak ; katı, sıvı,ya da gaz olarak kullanılır ve potansiyel enerjiyi ısı enerjisine dönüşür. Üretilen ısı sistemde bulunan ısıtıcı akışkana iletilir. Bünyesine ısı alan ısı taşıyıcı akışkan tesisatta boruların içerisinden ilerler ve ısıtıcılara gider. Burada ısısını bırakır ve tekrar bünyesine ısı almak üzere kazana geri döner. Dolaşım bu şekilde devam ettikçe istenilen yerlerin ısınması gerçekleşir.
Alınması Gereken Güvenlik Önlemleri:
Öncelikle çalışmanın olduğu yerin temiz ve düzenli tutulması gerekir. Dağınıklık, istenmeyen kazalara neden olabilir. Kalorifer kazanlarının büyüklüklerine göre, vinç, calaskal vb. aletlerle taşınması gerekir. Kazan ve duman kanallarının taşınmasında, taşınan malzeme altında durulmamalıdır. Kazan montajında mutlaka koruyucu başlık, ayakkabı ve eldiven kullanılmalıdır. Duman kanallarının yapımında kaynak güvenlik kurallarına mutlaka uyulmalıdır.
Kazan Çeşitleri:
1-)Kullanılan Malzemenin ve Yakıtın Cinsine Göre:
a-) Dökme Dilimli Kazanlar: Bu kazanlar, dökme demirlerden, dilimler şeklinde üretilirler. Bukazanlar, sıcak sulu tesisatlarda kullanıldığı gibi, basıncı 1 kg/cm²yi geçmeyen buharlı ısıtma tesisatlarında da kullanılır. Kazanların, ısıtma gücü; kilokalori/saat (kcal/h), kilowat (kW) olarak veya ısıtma yüzeyleri metrekare (m²) olarak belirtilir.
-Dökme Dilimli Kazanlarda Yakıt Cinsleri:
1-Katı yakıt cinsi olarak; odun, kömür,
Katı Yakıtlı Kazan Tesisatı
2-Sıvı yakıt cinsi olarak ; fuel-oil, motorin,
Fuel-Oil Yakıtlı Kazan Tesisatı
3-Gaz yakıt cinsi olarak; doğal gaz ve LPG, sıvı-gaz yakıt yakacak şekilde tasarlanmıştır
Doğalgaz Yakıtlı Kazan Tesisatı
b-) Çelik Kazanlar:
Çelik saclardan birbirine kaynak yapılarak üretilirler ve küçük ve orta büyüklükteki merkezî ısıtma sistemlerinde kullanılırlar.
Çelik kazanlar, yarım silindirik, silindirik ve prizmatik tipte yapılırlar. Katı, sıvı ve gaz yakacak şekilde imal edilirler. Küçük ve orta büyüklükteki tesislerde daha çok yarım silindirik kazanlar tercih edilmektedir.
Çelik sıcak su kazanları TS 497 kapsamındadır. Bu standart içine giren sıcak su kazanları için konstrüksiyon basıncı maximum 5 kg/cm² değerinde olmalıdır. Buhar ve kaynar su kazanları ise TS 377’ de yer alır ve silindirik formda (skoç kazan) imal edilirler. Konstrüksyon basıncı 5 kg/cm² den yüksek olan sıcak su kazanları da mutlaka silindirik olarak yapılmalıdır.
Düşük sıcaklıklarda çalışma hâlinde soğuk yüzeyler üzerinde asit ve su buharı yoğuşması meydana gelir. Kazanlar çabuk çürür. Bu olay özellikle fuel oil yakan çelik kazanların korozyon nedeniyle kısa zamanda işe yaramaz hale gelmesine yol açar. Bu korozyonun önlenmesi için kazan su sıcaklığının 55 °C’den, baca gazının sıcaklığının ise 150 °C’ den aşağı düşmemesi gerekir. Bunun için de 3 veya 4 yollu karıştırma vanaları ile kazandaki su sıcaklığının yüksek tutulması yararlıdır.